هشدار جدی درباره دود روغن آشپزی؛ آیا هر بار پخت و پز در آشپزخانه، شما را به سرطان ریه نزدیک‌تر می‌کند؟
تحقیقات تازه‌ای که توسط گروهی از اساتید دانشگاه IPB اندونزی انجام شده، نشان می‌دهد که استنشاق دود ناشی از روغن‌های پخت و پز هنگام سرخ کردن غذا بدون استفاده از هود یا سیستم تهویه، می‌تواند خطر ابتلا به سرطان ریه را به طور چشمگیری بالا ببرد. این نتیجه حاصل یک فراتحلیل جامع بر اساس ۲۳ مطالعه علمی بوده است که توسط دکتر دسدیانی، متخصص سلامت تنفسی از همین دانشگاه، ارائه شده است.
در این مطالعات انواع مختلف روغن‌های خوراکی مورد بررسی قرار گرفتند و یافته‌ها بیانگر آن است که روغن کانولا (کلزا) خطر بیشتری نسبت به روغن کتان و روغن حیوانی نیز نسبت به روغن‌های گیاهی برای ابتلا به سرطان ریه دارد. تحقیقات اپیدمیولوژیک انجام شده در کشورهای آسیایی مانند چین، تایوان و سنگاپور نیز تایید می‌کند که تماس مکرر با دود ناشی از روغن داغ و به ویژه در محیط‌های بدون تهویه مناسب، رابطه مستقیمی با افزایش موارد سرطان ریه دارد.
دکتر دسدیانی درباره سازوکار آسیب‌زایی این دودها توضیح می‌دهد:
«یکی از ترکیبات جهش‌زا در دود روغن، ترانس ۲,۴ DDE است که تحقیقات نشان داده این ماده موجب کاهش بقای سلول‌های انسانی و آسیب جدی به DNA کروموزومی می‌شود.»
او همچنین افزود:
«هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای (PAH) که هنگام حرارت دادن روغن در دمای بالا تولید می‌شوند، یکی از عوامل اصلی سرطان‌زا به حساب می‌آیند. این موضوع به خصوص در آسیا اهمیت دارد چرا که بسیاری از زنان همچنان به شکل فعال در خانه آشپزی می‌کنند و معمولاً در معرض این دودها بدون حفاظت کافی قرار دارند.»
دکتر دسدیانی راهکارهای پیشگیری را چنین بیان کرد:
«کاهش تماس با دودهای روغن هنگام پخت و پز بسیار حیاتی است. استفاده از هود یا دستگاه‌های تهویه مناسب در آشپزخانه یک ضرورت به شمار می‌آید. همچنین توصیه می‌شود از روش‌های جایگزین تفت دادن استفاده شود تا تماس با ترکیبات سرطان‌زا به حداقل برسد.»
در پایان این متخصص تاکید کرد که:
«بسیاری از افراد هنوز از این خطرات آگاه نیستند و ضرورت دارد با تغییر سبک آشپزی خانوادگی و ارتقای سطح آگاهی عمومی، خطر ابتلا به سرطان ریه به ویژه در میان زنان کاهش یابد.»
