از چند ماهگی به نوزاد آب بدهیم ؟
در جامعه‌ای که بسیاری هنوز تصور می‌کنند تشنگی نوزاد را حتی با کمی آب باید رفع کرد، دکتر علی ارجمند، متخصص کودک و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی اراک، هشدار می‌دهد: «نوزاد تا پایان شش‌ماهگی تنها باید از شیر مادر تغذیه کند و حتی آب ساده می‌تواند سلامت او را به شکل جدی به‌خطر بیندازد.» او تأکید می‌کند که تغذیه انحصاری با شیر مادر، اصل طلایی مراقبت از کودک در شش ماه نخست زندگی است.
متخصصان بارها خاطرنشان کرده‌اند که هیچ ماده غذایی یا نوشیدنی—حتی آب—نباید قبل از شش ماهگی به نوزاد داده شود، مگر داروها یا مکمل‌هایی که پزشک کودک تجویز کرده باشد. چرا؟ زیرا ورود هر ماده دیگر، از جمله آب، تعادل املاح و مواد مغذی بدن نوزاد را به هم می‌زند و ممکن است زمینه‌ساز مشکلاتی مثل اختلال رشد یا سوء تغذیه شود.
مضرات آب یا غذای زودهنگام برای نوزادان زیر شش‌ماه
افزایش احتمال آلرژی: تغذیه زودرس می‌تواند ریسک بروز آلرژی را در سال‌های بعدی بالا ببرد.
تهدید جدی رشد جسمی: حتی آب ساده می‌تواند جذب مواد مغذی شیر مادر را مختل کند و منجر به کاهش وزن و کند شدن رشد طبیعی کودک شود.
اختلال در تعادل سدیم و املاح بدن: آب یا غذای زودرس ممکن است باعث مسمومیت آبی یا کاهش سدیم خون در نوزاد شود که عواقب بسیار خطرناکی دارد.
افزایش خطر بیماری‌های عفونی: شیر مادر حاوی آنتی‌بادی‌های قدرتمندی است که سیستم ایمنی کودک را محافظت می‌کند؛ ورود آب یا غذای دیگر، این اثر حفاظتی را کاهش می‌دهد.
شروع تغذیه کمکی؛ چه زمانی و چطور؟
با پایان شش ماهگی، می‌توانید به تدریج غذاهای سبک و قابل‌هضم مانند فرنی یا حریره بادام را وارد رژیم کودک کنید. دکتر ارجمند توصیه می‌کند دو هفته نخست، تنها همین غذاها آن هم به مقدار کم به نوزاد داده شود و کم‌کم میزان و تنوع این مکمل‌ها افزایش یابد. در نیمه دوم ماه هفتم، پوره‌های ساده برای آشنایی با طعم‌های جدید و پس از آن، سوپ رقیق قابل استفاده است، با غلظت افزایشی و مراقبت ویژه.
دکتر ارجمند هشدار می‌دهد: «میوه‌هایی مثل سیب و گلابی فقط به شکل پخته و بدون پوست، آن هم در مقادیر بسیار کم و با نظارت کامل، مجاز است و ورود تکه‌های میوه به مجاری تنفسی نوزاد را جدی بگیرید.»
کدام غذاها مطلقاً برای نوزادان زیر یک‌سال ممنوع است؟
غذای سفرهٔ بزرگسالان (به‌دلیل وجود نمک، ادویه، رب، سس و چاشنی)
هر خوراکی حاوی نمک یا ادویه (به علت فشار خون و آلرژی)
میوه با پوست، آجیل و غذاهایی با بافت سفت
تغذیه کودک زیر یک سال باید کاملاً بدون نمک و ادویه باشد تا سلامت او تضمین شود و خطرات جدی مثل آسم یا حساسیت به حداقل برسد.
نقش مکمل‌های دارویی در کنار شیر مادر
مصرف مکمل‌هایی مانند قطره مولتی‌ویتامین و ویتامین A از روز سوم تا پنجم تولد، طبق توصیه پزشک آغاز می‌شود و تداخلی با تغذیه انحصاری ندارد. همچنین از پایان شش ماهگی، قطره آهن نیز باید اضافه شود و این روند تا دو سال ادامه پیدا کند.
سخنان کلیدی متخصص برای والدین هشداردهنده
ارجمند یادآوری می‌کند: «در صورت مشاهده هر واکنش کودک نسبت به ماده غذایی جدید، موضوع را به طور جدی بررسی و فقط طبق نظر پزشک متخصص ادامه یا قطع کنید.»
