مواد ضدتعریق زیر بغل چه بلایی سر بدنتان میآورند؟

در سالهای اخیر، نگرانیهای زیادی درباره پیامدهای پنهان مصرف مداوم دئودورانتها و مواد ضدتعریق – چه شیمیایی چه سنتی مثل سنگ مرداب – مطرح شده است. اغلب هشدارها درباره جذب فلزات سنگین و تحریکات پوستی بودهاند؛ اما حالا بحث بهمراتب عمیقتری در میان است: تأثیر این ترکیبات بر میکروبیوم طبیعی بدن و در ادامه، تغییر مزاج انسان.
دکتر محمدعلی زارعیان، پزشک و متخصص طب سنتی، در گفتوگویی با همشهریآنلاین به بررسی این مسئله پرداخته و میگوید:
«آنچه ما به عنوان بوی بد زیر بغل میشناسیم، حاصل واکنش طبیعی میکروبهای مفید بدن با ترشحات پروتئینی غدد عرق است. استفاده از دئودورانتهایی که این بافت میکروبی را دگرگون میکنند، بهنوعی وارد چرخهای از اختلال در میکروبیوم بدن میشویم.»
به گفته این متخصص، این اختلالات تنها به ناحیه زیربغل محدود نمیماند. تجربه بالینی نشان میدهد که تغییر در میکروبیوم میتواند تعادل در نواحی مختلفی از بدن مانند پوست سر، کشاله ران یا حتی دستگاه تناسلی زنان را نیز برهم زند و منجر به عفونتهای مکرر شود.
در نگاه طب ایرانی، رابطهای تنگاتنگ میان ترکیب باکتریهای سطح بدن (میکروبیوم) و طبع مزاجی افراد وجود دارد. دکتر زارعیان با تأکید بر این مسئله میگوید:
«از دیدگاه طب سنتی، بههم خوردن میکروبیوم بدن یعنی تغییر در مزاج. وقتی تعادل باکتریایی پوست از بین میرود، ممکن است مزاج فرد از مرطوب به خشک یا از سرد به گرم متمایل شود. این تغییرات میتوانند زمینهساز مشکلاتی مانند بیخوابی، تغییرات خلقی، کاهش یا افزایش شدید وزن و حتی خشکی پوست شوند.»
او در ادامه توضیح میدهد که میزان و سرعت این تغییرات بسته به شرایط جسمی فرد، سن، جنسیت و سوابق بیماریهای زمینهای میتواند متفاوت باشد. در برخی افراد نشانهها طی چند ماه ظاهر میشود، درحالیکه ممکن است در برخی دیگر، سالها طول بکشد تا اثرات پنهان خود را نشان دهند.
این پزشک طب سنتی با ابراز نگرانی درباره استفاده بیرویه و بیمورد از محصولات ضدتعریق، هشدار میدهد:
«دستکاری بیدلیل و مکرر در فرآیندهای طبیعی بدن، حتی اگر سطحی بهنظر برسد، در بلندمدت میتواند به اختلالات پیچیده و مزمن منجر شود. شاید فردی صرفاً برای رفع بوی بدن، از سنگ مرداب یا دئودورانت خاصی استفاده کند، اما در آینده با مشکلاتی مانند خشکی پوست، شوره شدید یا عفونتهای مزمن مواجه شود.»
اما آیا این محصولات با بیماریهای جدیتری مانند سرطان در ارتباطاند؟ دکتر زارعیان در پاسخ به این سوال میگوید:
«بروز سرطان در اثر مصرف دئودورانت از نظر علمی تا این لحظه ثابت نشده است و گزارشی هم درباره آن در دست نداریم. البته بعضی نظریات مبهم درباره ارتباط احتمالی میان استفاده از این محصولات و سرطان پستان وجود دارد، اما هنوز شواهدی برای اثبات این ادعا وجود ندارد. آنچه قطعی و غیرقابل انکار است، برهم خوردن میکروبیوم پوست در اثر مصرف مداوم دئودورانتهاست.»
زارعیان در پایان یادآور میشود که حتی مصرف غیرمستمر نیز میتواند تغییراتی در بدن ایجاد کند، ولی تأثیرات منفی استفاده روزانه و طولانیمدت بهمراتب شدیدتر است. او تأکید میکند که باید نسبت به حفظ عملکرد طبیعی بدن و احترام به توازن زیستی آن، نگاه جدیتری داشت.
