ماجرای جنجالی تلاش برای باز کردن درب هواپیما در پرواز؛ امنیت پروازها تا کجا تضمین شده است؟
در تاریخ ۲۴ مه ۲۰۲۵، پرواز شرکت هواپیمایی آل نیپون که از فرودگاه هانه‌دا توکیو عازم هیوستون بود، به دلیل رخداد یک حادثه درون پروازی مجبور به تغییر مسیر شد. طبق گزارش فرتاک نیوز، یکی از مسافران با رفتاری غیرمعمول تلاش کرد درب اضطراری هواپیما را هنگام پرواز باز کند. این اقدام با دخالت به‌موقع خدمه و سایر مسافران متوقف شد، اما هواپیما ناچار به فرود اضطراری در سیاتل گردید. خوشبختانه، با وجود اضطراب و نگرانی ایجاد شده، هیچ آسیبی به جان مسافران وارد نشد.
در سال‌های اخیر، افزایش رفتارهای خارج از عرف مسافران در پروازها به مسئله‌ای جدی تبدیل شده است و گاهی این رفتارها به اقداماتی همچون تلاش برای باز کردن درهای اضطراری منتهی می‌شود. هرچند تقریباً تمامی این تلاش‌ها بی‌نتیجه باقی می‌مانند، اما ترس ناشی از احتمال وقوع حادثه‌ای مشابه، نگرانی زیادی را برای مسافران به وجود می‌آورد. به ویژه که در گذشته، افت فشار کابین منجر به حوادثی تلخ و فاجعه‌بار شده است. اما سؤال اصلی اینجاست: آیا واقعاً امکان باز کردن درب هواپیما در ارتفاع بالا وجود دارد؟
چرا باز کردن درب هواپیما در ارتفاع بالا ممکن نیست؟
هواپیماهای مسافربری در هنگام پرواز در ارتفاعات بالا، در شرایط فشار داخلی قرار دارند. کاهش تراکم هوا در ارتفاع باعث می‌شود فشار داخل کابین بسیار بیشتر از بیرون باشد. این اختلاف فشار به گونه‌ای است که باز کردن درب خروج اضطراری عملاً غیرممکن می‌شود؛ چراکه نیرویی معادل چند تُن از داخل به در وارد می‌شود و حتی اگر فردی سعی کند در را باز کند، احتمال آسیب دیدن دسته در بیشتر از باز شدن آن است.
از سوی دیگر، طراحی درهای هواپیما به گونه‌ای است که ابتدا به سمت داخل و سپس به بیرون باز می‌شوند. در شرایط پرواز با سرعت بیش از ۸۰۰ کیلومتر بر ساعت، جریان هوای اطراف بدنه و فشار داخلی، باز شدن در را از نظر قوانین فیزیک و آیرودینامیک کاملاً غیرممکن می‌سازد.
در چه شرایطی باز شدن درب هواپیما ممکن است؟
در مراحل برخاست، صعود اولیه و فرود، سرعت هواپیما کمتر است و اختلاف فشار میان داخل و بیرون کابین کاهش می‌یابد. به همین دلیل، در این بازه‌های زمانی امکان باز شدن درهای اضطراری وجود دارد. برای نمونه، در سال ۲۰۲۳ یکی از مسافران پرواز آسیانا ایرلاینز موفق شد در مرحله نهایی فرود، درب اضطراری هواپیما را باز کند؛ اتفاقی که منجر به بازداشت فرد خاطی و بروز علائم خفیف در برخی مسافران شد.
نقش طراحی مهندسی در ایمنی درب‌های هواپیما
تمام هواپیماهای مسافربری دارای کابین تحت فشار، از نوعی درب بدون منفذ (plug door) بهره می‌برند. این درها تنها زمانی قابل باز شدن هستند که فشار دو طرف آن‌ها برابر باشد. در مدل‌های مختلف هواپیما، مکانیزم باز شدن درها متفاوت است اما اصل کار یکسان باقی می‌ماند: تا زمانی که فشار داخل کابین بیشتر از بیرون است، باز شدن در غیرممکن است. حتی در طراحی درب‌های بار، سازندگان برای جلوگیری از باز شدن تصادفی در حین پرواز، از قفل‌ها و پین‌های بسیار مقاوم استفاده می‌کنند و سنسورهایی نیز برای هشدار به خدمه در صورت بسته نشدن صحیح درب‌ها تعبیه شده است.
در گذشته، برخی حوادث تلخ به دلیل نقص در طراحی درب‌های بار رخ داده بود که منجر به اصلاحات جدی در این حوزه شد. امروزه، ایمنی درب‌های بیرونی محفظه بار نیز به سطح بالایی رسیده است و تقریباً با درب‌های طراحی بدون نشت برابری می‌کند.
جمع‌بندی
تلاش برای باز کردن درب هواپیما در ارتفاع بالا، اگرچه موجب نگرانی و ترس مسافران می‌شود، اما به دلیل طراحی ویژه و قوانین فیزیکی، وقوع یک فاجعه در این شرایط عملاً غیرممکن است. صنعت هواپیمایی با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و رعایت استانداردهای ایمنی، ریسک‌های احتمالی را به حداقل رسانده است. تنها پیامد چنین اقداماتی، برخورد قانونی با فرد خاطی خواهد بود.
«در گذشته، افت فشار در کابین منجر به وقوع حوادثی فاجعه‌بار شده است.»
این حادثه بار دیگر اهمیت رعایت قوانین و مقررات پروازی و نقش طراحی مهندسی در تضمین امنیت سفرهای هوایی را یادآوری می‌کند.
این بازنویسی با رعایت اصول سئو، ساختار گزارش خبری و حفظ امانت‌داری در انتقال محتوا تهیه شده است.
